A Gouxa é unha aldeíña da parroquia de Bidueiros, no concello de Dozón. Aquí crúzanse camiños de trascendencia antiga. Un procedía de Ourense e do Ribeiro, arribaba ao Reino, subía por Carballeda e A Corna e adentrábase n'A Gouxa previo paso pola ponte Amear. Desde A Gouxa saía cara a Pena de Francia definindo a vía principal na que se aliñaban as casas do lugar.Outro camiño procedía de Oseira, o mesmo das peregrinaxes que desde o mosteiro cisterciense subía a Vilarello, Carballediña e Coiras. Pasaba A Gouxa e dirixíase por Bidueiros, sorteando o alto de San Martiño e buscando Mizoite e O Castro...
Na encrucillada de camiños xurdiu a aldea e a feira baixo a tutela dos monxes de Oseira, de cuxo Couto dependía. A orixe é remota e a feira na actualidade resiste dificilmente as transformacións que lle afectan ao agro. A presenza de gando é meramente testemuñal. Algúns telderetes, os polbeiros e as tabernas animan o lugar. Onde goza de espléndida saúde é no aspecto gastronómico. Un bar permanente e varios barracóns eventuais atenden a unha fiel clientela que atopa nos días 11 e 23 de cada mes motivos para achegarse a A Gouxa a degustar o polbo e a carne ao caldeiro. Os domingos da tempada de caza abren igualmente porque contan cos cazadores.
Neste lugar e contexto quedan algunhas construcións da vella feira, un longo pendello expositor, os esteos dalgún outro, bastantes casetas almacén e varios pendellos comedor que sufriron alteracións na súa conformación orixinal. 
O 11 de decembro de 1993 acudín por primeira vez á Feira d'A Gouxa. O día estaba seco e soleado e a friaxe mandaba naquela gándara aberta a todos os ventos.
Todo me lembrou as feiras da nenez. Pareceume que alí o tempo se detivera. A feira comezou tarde e rematou moito despois do xantar. Iso xa non se vía en ningunha parte.
Deume tempo a falar cos labregos e cos tratantes, cos polbeiros... a mirar o gando vacún, as ovellas e os porcos. Pouco gando e pouca présa. Alí o ritmo era vagaroso. Ninguén parecía ter présa. Segundo souben despois, moita xente dos arredores consumía as horas nas tabernas ata ben avanzada a noite.
Quedan poucos pendellos e a feira viviu tempos mellores. Pero aquí neste lugar aínda se poden percibir sensacións pretéritas cargadas de historias e misterios. Unha delas lembra como un tratante de nome Paio, que acudía á feira, fora asaltado preto da Pena de Francia. E alí o mataron por negarse a entregarlles o diñeiro. Hoxe un cruceiro pétreo de escasa altura lembra aquel feito e deulle nome ao lugar: A Cruz de Paio.
Quedan poucos pendellos e a feira viviu tempos mellores. Pero aquí neste lugar aínda se poden percibir sensacións pretéritas cargadas de historias e misterios. Unha delas lembra como un tratante de nome Paio, que acudía á feira, fora asaltado preto da Pena de Francia. E alí o mataron por negarse a entregarlles o diñeiro. Hoxe un cruceiro pétreo de escasa altura lembra aquel feito e deulle nome ao lugar: A Cruz de Paio. 
Os pendellos, coma todo o patrimonio etnográfico, son merecentes de mellor atención e coidados. Para que no futuro non teñamos que lamentarnos de non ter actuado a tempo.
Unha capela e un cruceiro, á beira do camiño real, atendían aos feirantes cando as feiras cadraban en festivo. A capela na actualidade está convertida en palleira e garaxe dun tractor. É unha mágoa ver o maquinón acubillado baixo o prominente arco da entrada. 
Outro dato etnográfico de interese: os cobertizos que aparecen na imaxe anterior eu coñecinos cubertos con colmo de palla, como era costume en moitas construcións adxectivas desta zona (a máis de 700 metros de altitude).
Que non se perdan ,que preciosidade
ResponderEliminar