A imaxe é de Ton von Vliet (¡canto partido lle estou a tirar ás súas fotos!). Amósanos unha escena característica de finais dos anos 70 tomada moi preto da aldea de Esperante. O carro tirado por vacas rubias transporta herba desde o prado ata a casa. A muller chama as vacas e o home porta os apeiros escoltando o carro desde atrás.Lémbrame os versos de Manuel María:
Non canta na Chá ninguén
por eso meu carro canta,
canta o seu eixo tan ben
que a señardade me espanta.
Hoxe queda pouca xente, na Chá e en Esperante e en toda Agolada. Non canta nin o carro nin o Cuco, aquel xastre de gaita e corredoira, que facía camiño de ida e volta desde Agolada a Esperante co son da gaita de fol. Era eu moi neno e aínda o lembro. Non lle sei o nome. Para min sempre foi o Cuco de Esperante.
Seguro que a Felipe Lubián, que defende a SÚA fala galega desde as Portelas, na SÚA Zamora natal, non lle ha parecer mal que che pegue aquí este fragmento, dunha conferencia pronunciada en Ribadeo:
ResponderEliminar"Sendo eu un menino, deixoume chamar o carro de estrume meu avó. Viña coas terraxas apretadas, despois de baixar unha empinada petada, e cantaba que daba gloria ouvilo. Ao pasar por diante do cuartel da garda civil, o de portas deunos o alto, e díxolle a meu avó que xa debía saber que estaba prohibido que os carros cantaran, que tíñamos que engraxar o eixo.
Era a longa noite de pedra, claro está. Entón o avó, que era un grande teatreiro,
acenoulle ao carro berrándolle:
– Xa che teño dito moitas veces que non cantes! Xa ouviches ao señor garda! Así que chitón!
E como o carro comezara a súa cantarela nada mais arrancar de novo, díxolle todo serio ao señor garda civil:
– A min non me fai caso. Probe vostede, se quere. Poida que lle teña máis respecto ó uniforme.
Ría con disimulo o capitán de Puebla de Sanabria, no cimo da escaleira, mentres o de portas quedou mudo coma un carro castelán ben engrasado.
Se os carros das Portelas cantaron sempre, se os labregos tiñan ata porfías sobre que carro cantaba mellor, ¿porque non deixalos cantar, inda que espertaran ós gardas e ás súas mulleres, aquelas mañás cediño de sementeira?
O que non sabía o garda é que metendo entre o eixo e os apeladeiros un anaco de unto, o carro inda cantaba máis e mellor.
Só o xabón, aquel xabón de sebo e sosa que facían todas as mais, era quen de facer calar ó carro.
Estou falando de cultura. Da cultura popular dun lugar que foi labrego. E de como xente allea, xa daquela, pretendía que os nosos carros foran mudos.
Falo tamén da retranca de meu avó, que era a retranca de todos os avós daquela bisbarriña, e de como os carros seguiron a cantar ata que chegou o seu retiro no canto máis escondido da corte, ou queimados nos invernos nas lareiras. Pero ese é outro cantar. O único carro que canta hoxe en día en Lubián é o carro enfeitado, o día oito de setembro, festa que data sen dúbida de antes do cristianismo.
E digo eu: ¿que lle bulirá na cachola a toda esa xente que quere pór paredes diante das culturas?
¿Que lle bulirá na cachola aos que me teñen dito a min noutros tempos que o que falo eu non é galego?"
(FELIPE LUBIÁN, fragmento)
Suso, acabas de me deixar un regalo que me aleda por varios motivos: polos vencellos que tedes ti e Felipe Lubián con Agolada, porque a historia de Felipe vén que nin pintada para esta foto e ocasión e porque quedan xunguidos vacas-carro-lingua-Felipe-Suso-von Vliet-retranca galega-etnografía-amor-gratitude.
ResponderEliminarGrazas. Unha aperta.
E como se chamarían as vacas? Gallarda, polo porte; ou quizais unha boa Toura ou Cachorra. Ou Marela, Galleira. Ata niso sufrimos a alienación e temos que soportar vacas chamadas Margot, Chenoa ou 026. A ver se os teus blogueiros nos contaran como se chamaban as súas vacas.
ResponderEliminar