10 de abril de 2021

FACHADAS DE PEDRA VISTA OU REVESTIDAS?

 Na arquitectura tradicional galega era costume  revestir os paramentos de cachotería  das casas cunha argamasa e calear de branco ditos paramentos. Deixábanse á vista os lenzos de perpiaño, os remarcados das fiestras e das portas e os encontros das esquinas. Non se trataba dunha moda, senón dunha técnica de preservación dos muros fronte á chuvia e a humidade. Podémolo observar nas dúas seguintes fotografías, onde dous barrios de Santiago locen as súas casas típicas revestidas e pintadas de branco:

Barrio de San Lourenzo - Santiago

Cruceiro do Galo - Santiago
"Cada día é  máis habitual a rehabilitación de edificacións nas que se deixa a fachada de pedra granítica á vista. Vamos a intentar marcar unhas pautas para a  súa correcta execución.

Como primeira medida hai que preguntarse se realmente a fachada que imos  tratar foi concibida para ser deixada coa pedra vista ou se polo contrario estivo no seu día revestida e pintada.

De feito, moitos dos edificios tradicionais de pedra estaban recebados, o que mellorou claramente a súa protección contra a choiva, especialmente en climas húmidos. Os muros de cachotería, é dicir, feitos de pedra pequena e redondeada, adoitaban estar revestidos precisamente para mellorar a unión entre as pezas e sobre todo para protexerse mellor da choiva.

Un indicativo de que unha fachada estivo recebada é cando atopamos un paramento de cachotería, feito con pedras irregulares e redondeadas, e arredor dos ocos das fiestras e portas, pedras de mellor cualidade e corte máis regular con saíntes que forman o revestimento.

Hoxe en día está moi de moda deixar a pedra á vista, pero hai que pensar que en realidade nun gran número de casos, especialmente en climas húmidos, é máis tradicional e respectuoso cos sistemas de construción tradicionais (e se se quere coa  propia estética do lugar) o revoco das superficies pétreas, e hai que ter en conta que as fachadas con pedra vista, sen recebos, son superficies heteroxéneas e porosas con xuntas de morteiro que as fan máis sensibles ás posibles infiltracións de auga". 

Traducido de LA URBANA, ARQUITECTURA Y REHABILITACIÓN    

Fachada orixinal
FACULTADE DE FILOSOFÍA DA UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA
O edificio da Facultade de Filosofía da Universidade de Santiago de Compostela (antiga Casa de Exercitantes dos Xesuítas) é un claro expoñente da evolución, ao longo do tempo, dos gustos e acabados da fachada. Na súa orixe estivo recebada e caleada. Andando os anos, aquela fachada, necesitada de tarefas de mantemento, foi repicada e encintada, deixando a cahotería vista. Recentemente volveuse recuperar a súa fisionomía primitiva. Deixamos constancia das tres etapas nestas fotografías.
Fachada de pedra vista e encintada

Fachada actual
CONVENTO DE SAN DOMINGOS DE BONAVAL
O vello convento de San Domingos de Bonaval acaba de ser restaurado nun dos seus pavillóns para ampliación do Museo do Pobo Galego. Nas fotografías de antes e de agora podemos ver como se optou por revestir os paramentos de cachotería da fachada situada á dereita da igrexa. 
CASA DA BOTICA (SAMOS - LUGO)

Á esquerda, a Casa da Botica, 2006
A vila de Samos, ademais do seu magnífico mosteiro, conta con algúns edificios significados. Tal é o caso da Casa da Botica. Neste edificio radicouse a antiga botica do mosteiro, despois da exclaustración e nela permaneceu a farmacia ata non hai moitos anos. Actualmente foi vendido o edificio e déuselle un novo destino, agora é un pequeno hotel con moito encanto.
O edificio someteuse a unha profunda restauración e a fachada revestida e caleada inicial semella que se quixo deixar coa pedra vista, mais finalmente optouse por volver a revestila. O resultado queda expresado nas seguintes imaxes:
A Casa da Botica, 2006

A Casa da Botica , abril de 2009

A Casa da Botica, abril de  2009



A Casa da Botica, agosto de 2009

A Casa da Botica, abril de 2019






A Casa da Botica, abril de 2021

Cadaquén pode extraer as súas propias conclusións. Non se trata de defender esta ou aquela opción. Mais ben, preténdese fuxir de  dogmatismos dispostos a condenar aquilo que non é do seu gusto. Ambas opcións poden estar ben, o importante é manter a impermeabilidade da fachada, a estética e a funcionalidade. Pero nunca é menos tradicional, nin ten inferior valor arquitectónico a fachada pintada que a fachada de pedra.




1 comentario:

  1. Manuel, interesante artigo e moi ben traídos os exemplos que mostras, ese afán de ennobrecer determinadas construcións deixando a pedra vista, incluso naqueles casos en que se trata de pedra tipo cachotería, coido que foi unha moda que a día de hoxe está sendo superada. Caeron nela moitos arquitectos e aparelladores, pero sobre todo particulares que erroneamente pretendían dar un aire de solidez e elegancia ás súas casas.
    Algúns pensamos que outro dos lugares onde se abusou desta práctica foi na renovación e restauración nas nosas igrexas e capelas, e frecuente ver un retablo superposto sobre pedra vista cando orixinariamente destacaba sobre un fondo encalado. Neses casos a medida da luz que se proxecta dentro dos templos, sobre o altar e os retablos, altera o deseño orixinal.
    Tal vez o erro, na miña opinión, sexa entender que hai materiais nobres e materiais secundarios cando na practica os diferentes materiais teñen maridanza formando un conxunto e potenciándose nesa combinación.

    ResponderEliminar